Tứ linh đao

Tứ linh đao là bài đao không dài, chú trọng nhiều vào việc loan đao, yển chuyển trong việc chuyển hướng đánh tứ diện...
Tứ Linh Đao" là bài đao gồm các động tác mô phỏng sự vận động của 4 loài linh thú, đó là: long (rồng), lân, quy (rùa), phụng. Bài "Tứ Linh Đao" này do Thạc sĩ - võ sư Hồ Tường sáng tạo năm 1979 để đưa vào chương trình huấn luyện của lớp Võ Dân Tộc tại Câu lạc bộ TDTT quận 1 (số 143, đường Nguyễn Du, quận 1, tp Hồ Chí Minh), được 4 võ sư: Từ Thiện Hồ Văn Lành (đã mất), Kim Kê Đặng Văn Anh (đã mất), Quách Văn Phước và Nguyễn Hữu Tiết (đã mất) chấp thuận. Thạc sĩ - võ sư Hồ Tường đã trực tiếp hướng dẫn cho võ sư Kim Kê tại 1 ngôi nhà ở mặt tiền đường Châu Văn Liêm, quận 5 (trước 30/4/1975 là Cơ sở sản xuất chao Hoa Sen). Sau này, võ sư Kim Kê đã sửa chút ít và giới thiệu vào chương trình huấn luyện thống nhất của Liên Đoàn Võ Thuật Cổ Truyền Việt Nam năm 1981. Thạc sĩ - võ sư Hồ Tường huấn luyện lớp Võ Lâm tại Nhà Văn Hóa Thanh Niên (số 4 đường Phạm Ngọc Thạch, quận 1, tp Hồ Chí Minh) từ năm 1981 liên tục đến nay (tháng 12/2010).

Lai lịch

Theo một số thông tin từ phía các nhà chuyên môn trong đó có cả ý kiến của võ sư sáng tạo bài, võ sư Hồ Tường, bài vẫn ít nhiều còn gây tranh cãi khi đưa vào giảng dạy như một trong những bài quốc võ. Bởi vì xuất xứ ban đầu của bài từ môn phái võ lâm Tân Khánh Bà Trà, do võ sư Hồ Tường sáng tạo trên cơ sở bài gươm Lý Thường tương truyền của võ tướng Lý Thường Kiệt và bài Tứ môn đao thuộc môn phái Thiếu Lâm Bạch Hạc, được võ sư Hồ Văn Lành (Từ Thiện) giới thiệu lần đầu tiên vào chương trình sơ cấp của lớp võ dân tộc huấn luyện tại Trung tâm Thể dục Thể thao Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 4 năm 1979. (Một mặt do quá thích thú và mặt khác muốn nắm vững bài Tứ Linh Đao, võ sư Kim Kê (trong ban huấn luyện lớp Võ Dân Tộc tại Trung Tâm Thể Dục Thể Thao quận 1) đã nhờ võ sư Hồ Tường đến một căn nhà ở đường Châu Văn Liêm (Quận 5, thành phố Hồ Chí Minh) để tận tay chỉ dạy cho võ sư Kim Kê cả tháng trời bài Tứ Linh Đao!) Niên hạn của bài còn quá mới, thêm vào đó, đồ hình chữ thập gợi đến quy phạm phổ biến của các bài võ Thiếu Lâm Nam phái của Trung Quốc, ít nhiều chưa thể tiêu biểu cho võ thuật dân tộc.

Đặc điểm

Tên gọi Tứ Linh rất có thể nhằm chỉ 4 loài thú thiêng (Long Lân Quy Phượng) toát lộ cả hình và ý trong các chiêu thức của bài.

Bài sử dụng đơn đao đánh trên đồ hình hình chữ thập lặp lại tại các hướng. Các chiêu thức trong bài gồm trảm, phạt, khắc, đâm, chém, đỡ. Hướng trước chấp thủ nghiêm chào Đưa về tay phải cầm đao loan liền Lui chân, tay kéo lên trên Chém qua trái, phải, vớt liền đao theo Nghiêng về rùa núp lá sen Chém ngang phát cỏ, bay lên Phượng Hoàng Đỡ đâm hình dạng kỳ lân Tréo chân chém dưới, bước lên chẻ đầu Hướng sau nào khác gì đâu Hướng phải xoay vớt bay lên Phượng Hoàng Đỡ trên chém dưới hai lần Đao dâng ngang mặt tay sau nhảy chồm Chém liền hai ngọn dưới trên Hướng trái như thử xoay tròn tứ môn Tung mình cá vượt vũ môn Tọa địa hổ giáng phi long theo liền Trở về bái tổ tiếp liên Chụm chân tại chỗ tứ linh hết bài.

Lời thiệu

Lời thiệu của bài viết bằng thể thơ lục bát, bao gồm 18 câu:

Hướng Đông chấp thủ nghiêm chào

Chụm về tay phải cầm đao loan liền

Lui chân, tay kéo lên trên

Chém qua trái, phải, vớt liền một phen

Nghiêng về rùa núp lá sen

Chém ngang phát cỏ, bay lên Phượng Hoàng

Đỡ đâm hình dạng kỳ lân

Tréo chân chém dưới, bước lên chẻ đầu

Hướng tây nào khác gì đâu

Hướng Nam xoay vớt bay lên Phượng Hoàng

Đỡ trên chém dưới hai lần

Đao dâng ngang mặt tay sau nhảy chồm

Chém liền hai ngọn dưới trên

Hướng Bắc như thử xoay tròn tứ môn

Tung mình cá vượt vũ môn

Tọa địa hổ giáng phi long theo liền

Trở về bái tổ tiếp liên

Chụm chân tại chỗ tứ linh hết bài.